معلمان دوره ابتدائی ایران رتبه نخست رضایت شغلی را دارند

موسسه  IEA (The International Association for the Evaluation of Educational Achievemen) بزرگترین موسسه ارزیابی تطبیقی نظام های آموزشی در جهان است. این موسسه در سال 1958 با همکاری  موسسات  آموزشی دولتی و دانشگاه ها تاسیس گردید(www.iea.nl). وضعیت کیفیت آموزش ریاضی، درک مطلب، علوم، و دانش رایانه­ای را در میان 50 کشور جهان مقایسه می­کند. ایران از ابتدای دهه 1370 در آزمون های این موسسه شرکت می­کند. آزمون­ها هر 5 سال یکبار صورت می­گیرد و آخرین سال آن 2021 بوده است که نتائج آن بزودی منتشر خواهد شد.

آخرین نتائج منتشر شده ( مطالعه 2016)  آزمون درک مطلب در پایه چهارم و عوامل موثر بر آن است. رتبه دانش آموزان سال چهارم ایران در میان 50 کشور 45 است که بیانگر عملکرد ضعیف نظام آموزشی است. سرعت مطالعه و فهم عمیق از متون زبان اصلی یکی از خروجی های اصلی نظام آموزشی است که در این آزمون مورد سنجش قرار می گیرد و   پیشرفت دانش آموزان در کلیه دروس بستگی به توانائی آنها در خواندن متون و  درک مطلب دارد.

وضعیت 50 کشور  به لحاظ چند شاخص مورد بررسی قرار می گیرد تا علت تفاوت عملکرد دانش در درک مطلب مشخص شود این شاخص ها عبارتند از:

آمادگی دانش آموزان. گذراندن  پیش دبستانی، کفایت تغذیه دانش آموز، نگرش دانش آموزان نسبت به یادگیری از اجزای سنجش آمادگی دانش آموز است.

وضعیت تدریس در کلاس. ویژگی معلمان، شرائط کلاس درس  و فعالیت های معلم برای بهبود مهارت­های دانش آموزان بیانگر شاخص وضعیت تدریس در کلاس است.

شرائط تدریس. امکانات مدرسه مانند داشتن کتابخانه، جو تحصیلی مدرسه مانند تاکید مدرسه بر موفقیت تحصیلی، جو عاطفی مدرسه مانند  احساس تعلق دانش آموز به مدرسه شاخص های اندازه گیری شرائط مدرسه را تشکیل  می دهد.

مهیا بودن فرصت­های یادگیری. برنامه  درسی مانند میزان ساعات آموزشی و وضعیت مدیران مدرسه مانند سابقه تحصیلی مدیر و میزان تحصیلات او دو جز سنجش فرصت یادگیری است.

و آخر پشتیبانی از یادگیری در خانه. در خانه چه میزان منابع برای یادگیری وجود دارد، زبان مادری با زبان رسمی یکسان است یا خیر و والدین تا چه اندازه به یادگیری اهمیت می دهند.

از میان این شاخص­ها همانطور که گفته شد ویژگی معلمان است. در مطالعات مختلف نشان داده شده است که کیفیت معلمان از مهمترین عوامل موثر بر یادگیری دانش آموزان است. به طور مثال موسسه آکسفام سرمایه­گذاری روی معلمان را مهمترین عامل ارتقای نظام آموزشی می­داند. موسسه IEA میزان رضایت شغلی معلمان را به عنوان یکی از شاخص­های اصلی نظام آموزشی در 50 کشور مورد بررسی قرار داده است. این موسسه برای سنجش میزان رضایت شغلی 5 گویه زیر را در یک پیمایش 50 کشوری از معلمان مقایسه کرده است:

راضی بودن از شغل معلمی

هدفمند و معنادار دانستن معلمی

داشتن شور و اشتیاق نسبت به کار

الهام بخش دانستن حرفه

داشتن احساس غرور از کار

از ترکیب این گویه ها مقیاس رضایت شغلی به سه طبقه خیلی راضی، راضی و کمتر راضی تقسیم بندی می شود.

بر اساس این نظرسنجی معلمان دوره ابتدائی ایران بیش از همه کشورهای شرکت کننده با انگیزه و دارای رضایت شغلی هستند. پس از ایران عربستان سعودی، عمان و شیلی قرار می گیرند و کمترین میزان رضایت شغلی در میان معلمان فرانسه، جمهوری چک و هنگ کنگ دیده می­شود.

در این بررسی 271 مدرسه از ایران با 8766 دانش آموز داشته اند مورد بررسی قرار گرفتند. بنابر این مطالعه 88 درصد دانش آموزان پایه چهارم معلمانی دارند که از شغل خود خیلی راضی هستند 10 درصد  معملمان « تا اندازه ای راضی» و تنها 2 درصد دانش آموزان معلمانی دارند که شغل خود رضایت ندارند.

کشورهای شرکت کننده در این مطالعه عبارتند از:

کشورهای شرکت کننده آسیایی :آذربایجان-امارات-بحرین-ایران-چین تایپه-سنگاپور- عربستان-عمان-فلسظین-قزاقستان-قطر-ماکائو-کویت-گرجستان و هنگ کنگ

کشورهای اروپایی:آلمان-اتریش-اسپانیا-اسلوونی-انگلیس-ایتالیا-ایرلند-ایرلندشمالی-بلژیک-بلغارستان-پرتغال-اسلواکی-چک-دانمارک-سوئد-روسیه-فرانسه-فنلاند-لتونی-لهستان-لیتوانی-مالت-مجارستان-نروژ و هلند

کشورهای امریکایی:آمریکا-توباگو-شیلی-کانادا

کشورهای آفریقایی:آفریقای جنوبی-مراکش-مصر

اقیانوسیه:استرالیا-نیوزلند

دبیرخانه مقابله با فقر و نابرابری آموزشی ضمن تبریک روز معلم به همه فرهنگیان به عنوان بزرگترین حافظان سرمایه های واقعی کشور  و قدردانی از یکایک آنها براین باور است که حفظ این رضایت شغلی نیازمند توجه شایسته به معلمان کشور است. رضایت شغلی معلمان دوره ابتدائی که عموما زنان عهده­دار این شغل هستند بیانگر احساس مادرانه این عزیزان است حفظ این رضایت شغلی مسئله مهم همه ایرانیان است.

( نتائج آزمون پرلز که منبع مطالب فوق است توسط پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در سال 1396 تحت عنوان یافته های ملی پرلز 2016 منتشر گردید)